PROJECT

Collectie Veenhuizen

Methode

Portfolio

In 2012 is de samenwerking gestart tussen Veenhuizen, Provincie Drenthe, PI Veenhuizen, Design Academy Eindhoven, gemeente Noordenveld en KETTER&Co, in de vorm van een 'design deal'. KETTER&Co, de initiator, heeft vele projecten die ontwikkeld waren door studenten met hen doorgezet en geprofessionaliseerd na hun afstuderen. In het boek 'A Place To Stay', uitgegeven door Onomatopee, wordt deze methode uitgelicht, met de ambitie dat deze elders ook kan worden toegepast.

Het boek, 'A Place To Stay, is hier te bestellen.

De collectie vindt haar oorsprong in het bijzondere gevangenisdorp Veenhuizen in Drenthe. Jonge ontwerpers, afgestudeerd aan Design Academy Eindhoven, verdiepen zich in de geschiedenis, de toekomst en het huidige Veenhuizen. Hieruit is een collectie van systemen, methodes en producten voortgekomen.

Aan het begin van de negentiende eeuw vindt in de Verenigde Nederlanden een grootschalig maatschappelijk experiment plaats. Doel: korte metten maken met armoede door paupers uit de grote steden naar het noorden van het land te sturen en ze hier her op te voeden tot ‘goede burgers’. Vanaf 1818 kocht de Maatschappij van Weldadigheid grote, onontgonnen stukken land op en in zeven jaar tijd werden daar zeven Koloniën van Weldadigheid opgericht: vijf in het noorden van Nederland, waaronder Veenhuizen, en twee in het zuiden van het land.

Inmiddels is Veenhuizen een unieke en creatieve broedplaats waar gedetineerden, ontwerpers, ondernemers en gemeentes samenwerken in het ontwikkelen van een bijzondere collectie aan verhalen. Met de collectie grijpt KETTER&Co terug op het authentieke landschap en haar kwaliteiten, om door middel van deze producten een uniek verhaal over de omgeving te vertellen. Dit levert een collectie op die net zo divers is als het gebied zelf.

Meer informatie:

collectieveenhuizen.nl

Onderzoek

Door de jaren onderzochten jonge ontwerpers ieder een ander aspect van dit speciale dorp en haar omgeving.

De geschiedenis, het landschap, de ambacht, de architectuur, de rolverdeling en de huidige gevangenissen kwamen allemaal aan de orde. De producten die zij ontwierpen vertellen deze verhalen en bevindingen.

Meester-Gezel & Landschap
Collectie Veenhuizen richt zich op twee belangrijke thema’s: de meester-gezel relatie en het landschap.

De eerste houdt in dat ontwerpers en ambachtslieden met gedetineerden aan de slag gaan om ze te helpen een nieuwe vaardigheid te leren, die ze kunnen inzetten wanneer ze weer terugkeren in de samenleving. Dit leerproces heet “meester-gezel” en kent een lange traditie. Dit proces vond al plaats bij schilders in de Renaissance, maar ook bij andere ambachtslieden, zoals in de werkplaatsen van goudsmieden en beeldhouwers, werden leerlingen onderwezen om het vak van de expert te leren. De Kolonie Collectie past ditzelfde principe toe: door gedetineerden bij de productie van de ontwerpen vaardigheden te leren die ze in de toekomst kunnen gebruiken. Het tweede thema, het landschap, was de inspiratie voor producten binnen de Collectie Veenhuizen, zoals de turver.

Pauperhotel

Tijdens de warme zomermaanden van 2016 stond Veenhuizen volledig in het teken van paupers. In deze periode vond in Veenhuizen de theatervoorstelling Het Pauperparadijs plaats. Deze voorstelling vertelt een van de meest dramatische, verborgen geschiedenissen van Nederland. In de 19e eeuw was de armoede in Amsterdam en andere steden enorm. Om deze tegen te gaan werden tienduizenden weeskinderen en paupers op een schip gezet naar Drenthe om daar een heropvoeding te krijgen. In de Het Pauperparadijs volgt men de Amsterdamse weesjongen Teunis, die hier terecht komt. De voorstelling werd druk bezocht door mensen uit het hele land.

Stichting het Pauperparadijs is een samenwerking aangegaan met KETTER&Co. Hier zijn het Pauperhotel, de Paupersoep en de Pauperdialogen uit voortgekomen. Het Pauperhotel was een tijdelijk hotel in de stallen, tuinen, prieeltjes, boomhutten en schaftketens van de bewoners van Veenhuizen, waar bezoekers konden overnachten. Dit werd samen met hotel Bitter en Zoet gerealiseerd.

Tijdens de Pauperdialogen werden de hoofdthema’s uit de voorstelling door sociaal geëngageerde designers verbeeld en op een prikkelende manier aan de orde gesteld. Uitsluiting en inclusiviteit werden uitvoerig besproken. Want, met het oog op de twee gevangenissen en het asielzoekerscentrum die in het huidige Veenhuizen te vinden zijn: wanneer is iemand een pauper, en wanneer een prins in een paradijs?

Op de kaart

KETTER&Co wil Veenhuizen letterlijk en figuurlijk op de kaart zetten. Er werd gewerkt aan de bewegwijzering van het gebied door ons te richten op kaarten die het verhaal van dit dorp vertellen. Meer informatie over wat er in Veenhuizen te zien en te doen is vind je op collectieveenhuizen.nl